Türkiye’nin Ortadoğu ülkelerine olan ihracatı, ülke ekonomisi için önemli bir gelir kaynağı ve stratejik bir ticaret ortaklığıdır.
2023 ve 2024 verilerine göre bu ihracatın genel eğilimleri ve başlıca kalemleri şu şekilde özetlenebilir:
Genel İhracat Rakamları:
- 2023 (Ocak-Ekim): Türkiye’nin Orta Doğu ve Körfez ülkelerine ihracatı 26,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
- Bu dönemde en fazla ihracat yapılan ülke 7,7 milyar dolar ile Irak olmuştur. Irak’ı Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve İsrail (her ikisi de yaklaşık 4,4 milyar dolar) takip etmiştir.
- 2021 (Ocak-Kasım): Bu döneme ait verilere göre ihracat 24,9 milyar dolar seviyesindeydi, bu da genel bir artış eğilimini göstermektedir.
- Hedef: Türkiye’nin gıda sektöründe Orta Doğu ve Körfez ülkelerine yönelik kısa vadeli ihracat hedefi 10 milyar dolardır.
Başlıca İhracat Kalemleri (Sektörler):
Orta Doğu’ya yapılan ihracatta öne çıkan sektörler ve ürün grupları şunlardır:
- Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri: Bu sektör, Orta Doğu’ya yapılan ihracatta önemli bir paya sahiptir.
- Kimyevi Maddeler ve Mamulleri: Kimyasallar ve petrokimya ürünleri de önemli bir ihracat kalemidir.
- Mücevher: Değerli taşlar ve metaller de önemli bir yer tutmaktadır.
- Çelik: Demir ve çelik ürünleri de Orta Doğu pazarında talep görmektedir.
- Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri: Bu sektör de önemli bir ihracat hacmine sahiptir.
- Hazır Giyim ve Konfeksiyon: Tekstil ürünleri de ihracat kalemleri arasındadır.
- Elektrikli Makine ve Cihazlar: Beyaz eşya, elektronik ürünler ve elektrikli ekipmanlar da ihraç edilmektedir.
- Demir ve Demir Dışı Metaller: Ham madde ve işlenmiş metal ürünleri de ihracat kapsamındadır.
- Plastikler ve Mamulleri: Plastik ürünler de önemli bir ihracat kalemi olarak öne çıkmaktadır.
- Diğer önemli kalemler arasında halı, otomotiv endüstrisi ürünleri, madencilik ürünleri, makine ve aksamları, gıda ürünleri (yaş meyve sebze, su ürünleri, hayvansal mamuller, meyve sebze mamulleri, kuru meyve ve mamulleri, zeytin ve zeytinyağı), çimento cam seramik ve toprak ürünleri, iklimlendirme sanayii ürünleri, tekstil ve hammaddeleri yer almaktadır.
Ülkelere Göre İhracat Dağılımı (2023 Ocak-Ekim):
- Irak: En büyük ihracat pazarıdır.
- BAE (Birleşik Arap Emirlikleri): Önemli bir ticaret ortağıdır.
- İsrail: Yüksek ihracat rakamlarına sahiptir.
- Suudi Arabistan: İlişkilerin normalleşmesiyle ihracat potansiyeli artmaktadır.
- Diğer önemli pazarlar arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Suriye, Lübnan, Yemen, Katar, Ürdün, Kuveyt ve Umman bulunmaktadır.
Genel Değerlendirme:
Türkiye’nin Orta Doğu ülkelerine ihracatı, bölgedeki siyasi ve ekonomik dalgalanmalara rağmen genel olarak artış göstermektedir. Çeşitli sektörlerde geniş bir ürün yelpazesiyle yapılan bu ihracat, Türkiye ekonomisi için önemli bir yere sahiptir. Özellikle son dönemde bazı ülkelerle yaşanan normalleşme süreci ve ekonomik iş birliği anlaşmaları, ihracat potansiyelini daha da artırmaktadır.
