Türkiye-Kazakistan İlişkileri

Türkiye ve Kazakistan arasındaki ilişkiler, “iki kardeş ülke” veya “iki devlet, tek millet” söylemiyle sıklıkla ifade edilen, köklü tarihi, kültürel ve dilsel bağlara dayanan stratejik bir ortaklık düzeyindedir. Bağımsızlığını kazandığı 16 Aralık 1991 tarihinde Türkiye tarafından tanınan ilk ülke olan Kazakistan ile diplomatik ilişkiler 2 Mart 1992’de kurulmuştur.

Dünü:

• Bağımsızlığın İlk Yılları: Türkiye, Kazakistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olarak, genç cumhuriyetin uluslararası alanda yer edinmesinde önemli bir rol oynamıştır.
• Kardeşlik Temelleri: Ortak tarih, dil, kültür ve manevi değerler, iki ülke arasındaki ilişkilerin hızla gelişmesine zemin hazırlamıştır.
• İlk İşbirliği Adımları: Eğitim, kültür ve ekonomik alanlarda ilk işbirliği anlaşmaları imzalanmış, öğrenci değişim programları ve kültürel etkinlikler hayata geçirilmiştir.

Bugünü (Mayıs 2025):

• Genişletilmiş Stratejik Ortaklık: Türkiye ve Kazakistan arasındaki ilişkiler, 2023 yılında “genişletilmiş stratejik ortaklık” düzeyine yükseltilmiştir. Bu, işbirliğinin daha da derinleştiğini ve farklı alanlara yayıldığını göstermektedir.
• Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi: İki ülke arasındaki ilişkileri stratejik düzeyde ele almak ve ortak projeleri hayata geçirmek amacıyla kurulan bu konsey, düzenli olarak toplanmakta ve önemli kararlar almaktadır.
• Ekonomik İşbirliği: Türkiye, Kazakistan’ın önemli ticaret ortaklarından biridir. Karşılıklı ticaret hacmi sürekli artmaktadır ve gelecekte bu rakamın daha da artırılması hedeflenmektedir. Türk inşaat firmaları, Kazakistan’da önemli projeler üstlenmektedir. Türk yatırımları da Kazakistan ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır.
• Enerji ve Ulaştırma: Hazar geçişli “Doğu-Batı Orta Koridoru”nun etkinleştirilmesi, iki ülke arasındaki ulaştırma ve ticaretin geliştirilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Kazakistan’ın enerji kaynaklarının Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılması konusunda işbirliği potansiyeli bulunmaktadır.
• Kültürel ve İnsani Bağlar: Ortak dil ve kültür, halklar arasındaki etkileşimi kolaylaştırmaktadır. Öğrenci değişim programları, kültürel etkinlikler ve medya işbirliği bu bağları güçlendirmektedir. Türkiye’de okuyan Kazakistanlı öğrenci sayısı da giderek artmaktadır.
• Uluslararası Platformlarda İşbirliği: İki ülke, Birleşmiş Milletler, Türk Devletleri Teşkilatı (eski adıyla Türk Konseyi), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı gibi uluslararası platformlarda yakın işbirliği içerisindedir.

Geleceği:

Türkiye ve Kazakistan arasındaki ilişkilerin geleceği oldukça parlak görünmektedir:

• Ekonomik İlişkilerin Daha da Derinleşmesi: Ticaret hacminin artırılması, karşılıklı yatırımların teşvik edilmesi ve ortak ekonomik projelerin hayata geçirilmesi beklenmektedir. Özellikle KOBİ’ler arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmektedir.
• Ulaştırma ve Lojistik Alanında İşbirliğinin Güçlenmesi: Orta Koridor’un geliştirilmesi ve transit taşımacılığın kolaylaştırılması, iki ülke arasındaki ekonomik bağları daha da pekiştirecektir.
• Enerji İşbirliğinin Potansiyeli: Kazakistan’ın enerji kaynaklarının Türkiye üzerinden dünya pazarlarına ulaştırılması konusunda stratejik ortaklıklar geliştirilebilir.
• Savunma Sanayii İşbirliği: İki ülke arasında askeri ve teknik işbirliğinin geliştirilmesi ve ortak projelerin hayata geçirilmesi gündemdedir.
• Türk Devletleri Teşkilatı’nın Rolü: Teşkilat bünyesinde Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasındaki işbirliğinin artması, Türkiye ve Kazakistan arasındaki ilişkileri de olumlu yönde etkileyecektir.
• Eğitim ve Bilim Alanında İşbirliği: Üniversiteler arası işbirliğinin artırılması, ortak araştırma projeleri ve öğrenci değişim programlarının yaygınlaştırılması beklenmektedir.

Sonuç olarak, Türkiye ve Kazakistan arasındaki ilişkiler, tarihi ve kültürel bağların güçlü etkisiyle her alanda gelişmekte ve derinleşmektedir. Stratejik ortaklık anlayışı ve ortak vizyon, iki ülke arasındaki işbirliğinin gelecekte daha da güçlenerek bölgesel ve küresel istikrara katkı sağlaması beklenmektedir.